هیأت علمدار همدان
جود و بخشش
پـیـشـواى نـهـم عـلیـه السـلام از نـظـر جـود و سـخاوت در مرتبه اى قرار داشت که این صفت از ویژگیهاى آن حضرت قرار گرفت و به (جوادالائمه ) ملقّب گشت . صفدى مى نویسد:
امـام جـواد عـلیـه السـلام هـر سـال بـیـش از یـک مـیـلیـون درهـم بـیـن نـیـازمـندان مدینه تقسیم مى کرد..
امام جواد(ع ) بخشش به کسانى که بر او حقى دارند را بر خود لازم مى دانست و مى فرمود:
(مِنْ سَخاءِ الْمَرْءِ بِرَّهُ بِمَنْ یَجِبُ حَقُّهُ عَلَیْهِ).
از نشانه هاى سخاوت مرد بخشش به کسانى است که بر او حقى دارند.
ابوهاشم مى گوید:
ابـوجـعـفـر(ع ) کـیـسـه اى محتوى سیصددینار به من داد تا آن را براى بعضى از پسرعموهایش ببرم ..
اسماعیل بن عباس هاشمى گوید:
روز عیدى خدمت امام جواد علیه السلام رسیدم و از تنگدستى به آن حضرت شکایت کردم . امام (ع ) دسـت بـه زیـر سجاده برد و یک قطعه طلا به من داده آن را به بازار بردم و کشیدم ، شانزده مثقال بود..
بخششهاى آن حضرت به افراد بر اساس نیاز و ظرفیت آنان بود.
مردى به حضور امام (ع ) رسید و عرض کرد: به اندازه مروتتان به من عنایت کنید! امام جواد(ع ) فـرمـود: در وُسـْعـَم نـیـسـت . عـرض کـرد: پـس به اندازه مروت خودم مرحمت کنید! امام فرمود: این شدنى است . سپس دستور داد صد درهم به او بدهند.
امام جواد(ع ) که مصداق کامل بخشندگى و کرامت بود و مردم عصر خویش را از عطایا و بخششهاى خـود بـهره مند مى ساخت علاوه بر آن که از خاندان کرم بود، از جانب پدر بزرگوارش نیز به جود و سخاوت توصیه شده بود.
(مـحـمـد بـن نـصـر بـزنـطـى ) گـویـد: نـامـه اى را خـواندم که حضرت رضا علیه السلام به فرزندش جوادالائمه (ع ) چنین نوشته بود:
یـا ابـاجـعـفـر بـه مـن خـبـر رسـیـده کـه وقـتـى بـراى خـارج شـدن از مـنـزل بـر مـرکب سوار مى شوى خدمتکاران از جهت بخلى که دارند تو را از درب کوچک خارج مى کنند که مبادا خیرت به کسى برسد.
به حقى که من بر تو دارم از تو مى خواهم که ورود و خروجت جز از درب بزرگ نباشد. و چون سـوار شدى باید طلا و نقره (دینار و درهم ) با تو باشد و هر کس از تو چیزى درخواست کرد، به او ببخشى .
هـر یـک از عـمـوهـایـت کـه از تـو خـواسـت بـه او نیکویى کنى کمتر از پنجاه دینار به وى مده و چـنـانچه خواستى بیشتر از این مقدار به او بدهى ، اختیار با تو است . و هر کدام از عمه هایت از تو چیزى خواست کمتر از ۲۵ دینار به او مده و بیش از این مربوط به خود توست .
مـن مـى خواهم که خداوند تو را رفعت و بلندى بخشد، پس انفاق کن و از خداى عرش بیم مدار که فقیرت گرداند..
مـام هـشـتـم (ع ) در این نامه به فرزندش سفارش مى کند هر کس چیزى از تو خواست باید او را ناامید نکنى و بخشش و عطاى تو نباید ناچیز باشد اما از جهت افزون بودن در اختیار توست .
امامان (ع ) نه تنها بخشنده بودند بلکه به آن توصیه مى کردند و به پیروان خود درس جود و سـخاوت مى دادند آن حضرت شکر و سپاس داشتن نعمت و ثروت را جود و بخشش آن مى داند و مى فرماید:
(اِنَّ للّهِِ عـِباداً یَخُصُّهُمْ بِدَوامِالنِّعْمَهِ فَلا تَزالُ فِیهِمْ ما بَذَلُوها فَاِنْ مَنعُوها نَزَعَهَا اللّهُ عَنْهُمْ وَ حَوَّلَها اِلى غَیْرِهِمْ.).
خداوند را بندگانى است که به دوام نعمت مخصوصشان گردانده است و تا هر زمان که ببخشند، از آن نـعـمـتـهـا بـرخـوردارند و اگر دست از بخشیدن بردارند، خداى تعالى از ایشان نعمتها را گرفته ، به غیر آنان مى دهد.
از این رو جوادالائمه علیه السلام بخشندگى را با ضمیر و فطرت خود عجین ساخته بود و آن چه به او داده مى شد و آن چه از صدقه ، زکات و موقوفات بنى هاشم ، موسى بن جعفر(ع ) و امـام رضا(ع ) به او مى رسید، همه را بین مردم تقسیم مى کرد.. آن حضرت زمانى کـه از بـغـداد راهـى مـدیـنه شد، هرچه داشت در راه خدا انفاق کرد؛ سپس همراه همسرش به مدینه رفت ..(
